Po II Wojnie Światowej, w maju 1945 roku, dobry rzemieślnik był cenniejszy od złota i to właśnie wtedy zaczyna się historia Izby Rzemieślniczej w Olsztynie. Pierwsi rzemieślnicy przybyli do stolicy Warmii i Mazur nie po to, aby się wzbogacić, lecz aby zapewnić społeczeństwu normalne życie oraz przyśpieszyć proces integracji i stabilizacji.
Pierwsza komisja egzaminacyjna została powołana już w grudniu 1945 roku, a zaledwie dwa lata później Izba wydała 334 dyplomy mistrzowskie oraz 257 świadectw czeladniczych. Rzemieślnicy, którzy przybyli na Warmię i Mazury, szybko nawiązali wspólny język z lokalną ludnością. Integracja środowiskowa to piękna karta historii olsztyńskiego rzemiosła, które odegrało wielką rolę w organizowaniu życia społecznego, gospodarczego i kulturalnego na tych ziemiach. Warto również wspomnieć, że to właśnie olsztyńscy rzemieślnicy zrekonstruowali w czynie społecznym XVIII-wieczną bramę do zamku, kurant na wieży ratusza oraz wykonali dziesiątki innych prac.
Obecnie Warmińsko-Mazurska Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości w Olsztynie mieści się na ulicy Prostej 38. Działa na podstawie ustawy o rzemiośle oraz własnego statutu. Zrzesza 16 organizacji cechowych oraz 1 spółdzielnię rzemieślniczą. Jako instytucja otoczenia biznesu reprezentuje interesy rzemiosła wobec administracji państwowej, władz oraz instytucji zagranicznych. Czynnie uczestniczy w dialogu społecznym, promuje rzemiosło, udziela pomocy instruktażowej, doradczej i informacyjnej. Jej misją jest przygotowanie kadr, wspieranie przedsiębiorczości oraz dbanie o podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników. Od początku istnienia Izby nadano ponad 70 tysięcy tytułów czeladnika oraz ponad 14 tysięcy tytułów mistrzowskich.
Warmińsko-Mazurska Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości działa nie tylko w swoim regionie, ale także na arenie międzynarodowej prowadząc innowacyjne projekty wspólnie z Parlamentem Hanzeatyckim. Rzemieślnicy zrzeszeni w Cechach wygrywają krajowe i międzynarodowe konkursy branżowe. Brać Rzemieślnicza z Warmii i Mazur słynie z wysokiej jakości kształcenia młodocianych pracowników.
Tradycja jest dla Rzemieślników bardzo ważna, jednakże otwarci są także na zmiany zachodzące na rynku pracy oraz nowe technologie. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom rzemieślników, w ostatnich latach utworzony został nowy kierunek kształcenia – mechanik operator maszyn do produkcji drzewnej. Jest to zawód innowacyjny i prestiżowy, którego powstanie zostało zainicjowane dzięki wspólnej pracy Izby Rzemieślniczej z przedstawicielami Grupy Meblowej Szynaka Meble.
Warmińsko-Mazurska Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości jako jedyna w Polsce powołała także komisję egzaminacyjną w zawodzie podkuwacz koni oraz opracowała standardy egzaminacyjne, pokazując, iż wspiera zawody unikatowe i daje szansę na formalne potwierdzenie posiadanych umiejętności.
Pierwszym Prezesem Izby był urzędujący w latach 1945-1959 Józef Łukiewski z zawodu szklarz. Następnie stanowisko objęli kolejno: Józef Piskorski - stolarz, Kazimierz Adamski – kotlarz/odlewnik, Antoni Ostrowski - stolarz, Andrzej Umiński - stolarz oraz Antoni Górski – reprezentujący branżę budowlaną. Obecnie – od 2021 roku – funkcję prezesa pełni Adam Przybysz – mistrz fryzjerstwa.
